ZOK jest skrótem oznaczającym zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Potoczną nazwą tego zaburzenia, obecnie coraz rzadziej stosowaną, jest nerwica natręctw. Polega ono na występowaniu u chorej osoby obsesyjnych, natrętnych myśli, nierzadko w połączeniu z kompulsyjnymi, przymusowymi zachowaniami. Powstrzymanie się przed obsesyjnymi myślami lub działaniami jest bardzo trudne i wiąże się z napięciem i cierpieniem. Przyjmuje się, że ZOK występuje w ok. 2,5% ogólnej populacji, zaś jego konkretnymi objawami są wyżej wspomniane obsesje oraz kompulsje.
Obsesje są natrętnymi, przykrymi oraz irracjonalnymi myślami, które są przez chorego uznawanie jako własne. Mogą dotyczyć wielu aspektów codziennego życia. Dzieli się je na kilka kategorii. Najpopularniejszą jest natrętna niepewność dotycząca prozaicznych rzeczy – wyłączenia światła, zamknięcia drzwi czy właściwego ułożenia lub umiejscowienia przedmiotów. Stosunkowo często spotykany jest również obsesyjny lęk przed zanieczyszczeniami, brudem i bakteriami, a także konieczność utrzymywania perfekcyjnego, symetrycznego porządku. W skład obsesji wchodzą również wulgarne, obsceniczne lub bluźniercze myśli w miejscach lub sytuacjach, w których są szczególnie nie na miejscu (kościół, szpital, szkoła) i są sprzeczne ze światopoglądem chorego. Obsesjami są również natrętne, nierealizowane myśli dotyczące kompromitujących lub nieobyczajnych zachowań, a także ciągłe i bezużyteczne skupianie się na jednej myśli lub idei bez możliwości dojścia do konstruktywnych wniosków.
Kompulsje są z kolei nawracającymi, niechcianymi czynnościami. Są one niejako rzeczywistą realizacją obsesji. Polegają m.in. na natrętnym sprawdzaniu kurków z gazem czy wodą, ciągłym myciu i czyszczeniu różnych części ciała, nawracającym sprawdzaniu ułożenia różnych obiektów (od ubrań po meble, sztućce, przedmioty kolekcjonowane itp.). Ponadto kompulsje mogą się przejawiać złożonymi czynnościami przypominającymi rytuały, których wykonanie w opinii chorego zapobiegnie nieszczęściu lub negatywnym zdarzeniom. Za kompulsję uznaje się również przymusowe gromadzenie przedmiotów.
Warto również pamiętać, że ZOK mogą towarzyszyć tiki nerwowe, objawy zaburzeń lękowych lub depresyjnych czy różnego rodzaju fobie.
